Bisfenol A ofwel BPA de meeste mensen hebben nog nooit van Bisfenol A gehoord. Toch komt iedereen dagelijks in aanraking met deze chemische stof die in lage dosering al gezondheidsproblemen kan veroorzaken.
Drank uit een blikje, groenten uit een potje, de inhoud van je broodtrommel: het kan allemaal Bisfenol A bevatten. Bisfenol A, ofwel BPA is een stofje waar je wellicht nooit van gehoord hebt, maar je wel in je lichaam hebt. Steeds meer onderzoeken wijzen uit dat BPA zelfs in een lage dosering schadelijk kan zijn. Moeten we ons hier zorgen om maken?
BPA is een stof die gebruikt wordt om diverse soorten plastic te maken. Dit plastic vind je ook terug in verpakkingsmaterialen waar voeding in zit. Daarnaast zit het in materialen bij tandartsen, in schoonheidsproducten, papier, ooglenzen, kassabonnen, veiligheidshelmen enz. Kortom, het is een stof die heel veel gebruikt wordt.
Bronnen
De voornaamste bron van BPA is epoxyhars. Dat is de beschermende plastic laag aan de binnenkant van doppen en blikken. BPA kan ook worden verwerkt in polycarbonaat. Dit is hard plastic, waar bijvoorbeeld bekers een broodtrommels van gemaakt worden. De stof zit ook in thermisch papier, zoals kassabonnetjes. Als je een bon langer dan 5 seconden vast houdt, komt BPA via je huid binnen.
Op deze manier komen we op diverse manieren in aanraking met BPA. Volgens toxicoloog Martin van den Berg is dat niet geheel zonder risico. “Bisfenol A lijkt op een vrouwelijke hormoon. Het reageert op allerlei plekken in je lichaam; in de ontwikkeling, gedrag en voorplanting. Als er voldoende BPA in je lichaam circuleert, zal het een interactie aangaan met die plekken in je lichaam, waar ook het vrouwelijk hormoon op reageert. Het verstoort daarmee allerlei groei en ontwikkelingsprocessen.”
Studies
Bisfenol A is dus een hormoonverstoorder. Het werd 80 jaar geleden gebruikt om de groei van vee te bevorderen. Al snel werd BPA ook in plastic verwerkt en inmiddels is het één van de meest geproduceerde chemicaliën ter wereld. Van den Berg: “Er zijn enkele honderden studies gedaan naar BPA en veel studies wijzen uit dat er een mogelijk risico bestaat voor deze stof. Vaak staat ter discussie of blootstelling aan deze stof voor de mens wel hoog genoeg is om schade aan te richten. Het is namelijk de dosering, de concentratie die je binnen krijgt, die uiteindelijk de giftige werking veroorzaakt.
Volgens de Europese autoriteit voor voedselveiligheid, EFSA mag je dagelijks maximaal 0,05 milligram BPA per kilogram lichaamsgewicht binnen krijgen. Dat lijkt weinig, maar volgens hoogleraar scheikunde Leo Goeyens –die al jaren onderzoek doet naar Bisfenol A- is het wel iets om ons zorgen over te maken. “Momenteel wordt beweerd dat je geen gevaar loopt als je onder de dagelijkse grens blijft. Steeds meer wetenschappelijke publicaties tonen echter aan dat er negatieve effecten zijn bij blootstellingen onder de aanbevolen waarde.”
Het probleem is echter dat je niet kan weten of er BPA in de verpakking zit, omdat fabrikanten niet verplicht zijn om dit op het etiket te zetten. Het is dus lastig te achterhalen waar Bisfenol A in zit. Op sommige plastic producten staat wel een teken. Als er een 3 of 7 in staat, dan kán er BPA in zitten.
In tegenstelling tot wat jarenlang werd gedacht, kan Bisfenol A dus ook in lage dosis al schadelijk zijn. Het zou hartziekten, kanker, diabetes kunnen veroorzaken en het zenuwstelsel kunnen beïnvloeden. Vooral zwangere vrouwen en kinderen zouden voorzichtig moeten zijn met de inname van BPA. Ondanks deze nieuwe onderzoeken, wordt er in Nederland echter amper actie ondernomen.
Nederlands beleid
Het Nederlandse beleid rondom BPA is dat het gewoon in verpakkingsmaterialen verwerkt mag worden. Nederland volgt de Europese richtlijnen en dat betekent vooralsnog dat Bisfenol alleen in babyflesjes is verboden. Sinds maart 2011 moeten babyflessen in heel Europa BPA vrij zijn. Goeyens: “Dat heeft te maken met het feit dat kinderen die enkel nog de fles krijgen intensief worden blootgesteld aan BPA. Hun enige voeding is dus constant blootgesteld aan BPA.”
Leo Goeyens is naast hoogleraar ook verbonden aan de Belgische Gezondheidsraad. De Belgische Raad gaat nog een stap verder. In België mag BPA binnenkort niet meer verwerkt worden in babyproducten voor kinderen tot 3 jaar. Denemarken heeft dezelfde maatregel genomen. Meer landen nemen actie: Zweden wil Bisfenol in kassabonnen verbieden, en Frankrijk gaat zelfs nóg iets verder: die wil een geheel verbod op Bisfenol. Nederland houdt zich aan de Europese regels.
Kartika Liotard, Europarlementarier van Verenigd Links in Brussel: “Ik vind het schandalig. Als het niet zeker is dat iets 100% veilig is voor de volksgezondheid zou het voorzorgsprincipe van toepassing moeten zijn. Dit betekent dat het uit voorzorg uit de handel gehaald moet worden. Er zijn veel onderzoeken waaruit blijkt dat het schadelijk is. In Nederland wordt het omgedraaid. In Nederland wordt het pas uit de handel gehaald als het 100% onveilig is.
De Europese autoriteit voor voedselveiligheid gaat –naar aanleiding van de recente onderzoeken- de norm van de dagelijkse inname van Bisfenol A nogmaals bekijken. Dat onderzoek wordt volgend jaar afgerond. Volgens Van den Berg moet Nederland dit onderzoek niet wachten, maar direct actie ondernemen.
Bron: Kassa http://www.trosradar.nl/uitzending/laatste-uitzending/aflevering/10-09-2012/gif-in-je-soepblik/
